Taşıyıcı firma, malın sahibi ile karşılıklı taşıma sözleşmesine dayanarak yürüttüğü, emteayı taşıyan firma olup, malın adresten alıp, başka bir adrese teslimine kadar dayanan süreci üstlenen taraftır. Genel olarak tüzel firma olsa da, şahıs firmaları da bu sektörde görevini icra etmektedir.
Taşınan emteada, nakliye süresince anlaşıldığı gibi varış noktasına gelene kadar, Tam veya Kısmî bir hasar, emteanın zayi olması veyahut emteanın kaybolması, çalınması gibi, taşıma firmasının sözleşme uyarınca yükümlülükleri arasına girmektedir. Buna ilave olarak; Araç arızasından kaynaklı bir gecikme veya hasar yaşanması da taşıyıcının sorumluluğu olarak gösterilmektedir. Taşıyıcının Sorumlulukları Türk Ticaret Kanunu’na (T.T.K.) göre belirlenmektedir. Taşıyıcının kusurundan doğan yasal sorumluluklarını güvence altına alır. ADR Yönetmeliği kapsamında; taşımacılık faaliyetinde bulunacak gerçek ve tüzel kişiler, Karayolu Taşıma Yönetmeliğine göre C1, C2, K1, K2, L1, L2, M1, M2, M3, N1, N2, R1, R2 yetki belgelerinden herhangi birine sahip olmak zorundadır ve taşıdığı emteanın sınıfına göre izin belgeleri bulunması zorunlu tutulmuştur.
Yurtiçi Taşıyıcı Sorumluluk, sadece Türkiye sınırları içerisindeki bir taşımayı konu alır. Taşımacılık karayolu, havayolu, demiryolu ve denizyolu olarak dört gruba ayrılmaktadır. Yurtiçinde genel itibariyle karayolu taşımacılığı yapılmaktadır. (Deniz, demir ve hava yoluyla taşıma ile posta idaresine ilişkin özel hükümler saklıdır. T.T.K.) Üçüncü Şahıslara Karşı Mali Mesuliyet Genel Şartları ile kullanılan kloz ve özel şartlar çerçevesinde ve taraflarca belirlenecek azami limit/limitler dahilinde teminat verilmekte olup, Sigorta şirketlerinin verebileceği teminatlar ise iki türde olmaktadır. Geniş teminat ve Dar Teminat/Kamyon Klozu olarak ayrılmaktadır. Verilecek teminat, emteanın nevi, taşıma şekli, ambalaj şekli gibi etkenlerle direkt olarak ilgilidir.
Poliçe ile verilen teminatın Kamyon Klozu olması halinde; aşağıda yazılı olan rizikolar (sigortacının söz konusu teminatları verip vermeme hakkı saklı kalmak kaydıyla) ilave prim alınarak, ek sözleşmeyle teminat kapsamına dahil edilebilir.
- Yükleme, aktarma, boşaltma,
- Islanma,
- Aşağıdaki şartlara bağlı olarak hırsızlık,
– Kırma, delme, yıkma, devirme ve zorlamayla girilerek,
– Araç, gereç veya bedeni çeviklik sayesinde tırmanma veya aşma suretiyle girilerek,
– Kaybolan, çalınan veya haksız yere elde edilen asıl anahtarla veya anahtar uydurarak veya başka aletler veya şifre yardımıyla kilit açma suretiyle girilerek,
– Öldürme, yaralama, zor ve şiddet kullanma veya tehditle yapılarak.
Hırsızlık teminatı aşağıdaki istisnalara tabidir.
– Taşıtın başıboş bırakılması sonucu taşınan yükün tamamının çalınması, kaybolması veya ortadan yok olması teminat dışıdır.
– İster sigortalının özmal aracıyla ister kiralık araçla taşınsın, taşınan yükün araç şoförü ve/veya maliki tarafından kısmen ve/veya tamamen ve/veya araçla birlikte çalınması (emniyeti suistimal) teminat dışıdır.
-Taşıyıcı aracın, konaklama ve/veya herhangi bir amaçla kısa süreleri beklemeleri esnasında konaklama yerinin otoparkı, ışıklandırılmış,24 saat güvenlikli ve/veya bekçili, emniyetli ve daimi özetim altında bulunan kontrollü park mahalleri ve benzin istasyonları haricinde herhangi başka bir alana (sürücünün evinin önüne ve/veya güvenlikli olmayan benzer lokasyonlara) park edilmesi halinde oluşabilecek ziya ve hasarlar teminat haricidir. Kısa süreli dahi olsa araçtan ayrılmak gerektiğinde, kontağın kapatılıp kapıların kilitlenmesi, kontak anahtarının ve tescil belgesinin asla araç içinde bırakılmaması şarttır.
Peki, sigorta sözleşmesini oluştururken taşıyıcı firma olarak neler dikkat etmeliyiz?
Taşınan emtea çeşitliliğini, hangi il/illere gidildiği, kendisine ait ve/veya kiraladığı kaç adet araca sahip olunduğu, bu araçlarla yılda toplam kaç sefer yapıldığı, araç başı max. Taşıma kapasitesi ile yıllık max. Taşıma kapasitesi doğru bir şekilde beyan edilmelidir. Sözleşmeyi ve sigorta bedelini belirleyen ana unsurlardır. Sigorta bedeli (teminat limitleri) poliçede yazılı olan ve rizikonun gerçekleşmesi halinde sigortacının ödemeyi taahhüt ettiği tazminatın azami tutarıdır. Eksik veya aşkın sigortaya konu olmaması önemlidir. Hasar tazminatı bu ölçüde ödenmektedir. Tazminat ödemesinin söz konusu olduğu hallerde, sigortacı poliçe ve ekli klozlarda yazan hususları esas alacaktır. Tazminatın üst sınırı her hâlükârda poliçede belirtilen teminat limiti ile sınırlıdır. Bu sebeple sözleşme aşamasında belirlenen teminat şartları ve muafiyetlerin, taşıyıcının üstüne düşen, korumakla yükümlü olduğu şartların yerine getirilip getirilmediği dikkatli bir şekilde incelenmelidir.
