Satın alınan mal veya hizmetin bedelinin ödenmemesi durumunda bu sorumluluğun borçlu ve alacaklı haricinde üçüncü bir kişi tarafından üstlenilmesi kefalet olarak tanımlanır. Kefalet sigortasında, sigorta şirketi sigortalının kefili olur. Sigortalı, borcunu yerine getirmediği takdirde alacaklının zararı sigorta şirketi tarafından tazmin edilir. Kefalet sigortası ya da kefalet senedi, sigorta şirketinin bu taahhüdünü belirtir. Başka bir ifade ile sigorta şirketi, bağımsız bir garantör olarak borçlu-alacaklı ilişkisine üçüncü taraf olur. Kefalet senedi, şarta bağlı ya da ilk talepte ödemeli olarak düzenlenir.
Kefalet sigortası, sıradan sigorta uygulamalarından farklı niteliktedir. Firmaların kamu ihalelerine katılırken kullandıkları kefalet sigortası, 2017 yılında 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda yapılan değişiklik ile banka teminat mektuplarına avantajlı bir muadil olarak yürürlüğe girmiştir. Kefalet sigortası, hızlı ve güvenilir bir çözümdür. Ticari işletmelere zaman ve maliyet tasarrufu sağlar. Sigortalı, poliçeyi süresinden önce iade eder ise fazla ödenen primi geri alma imkanına sahip olabilir. Firmalar, kefalet sigortası ile kapasitelerini arttırabilirler. Uzun vadede geniş ölçekli bir değerlendirme yapıldığında, banka teminat mektuplarının yerine kefalet sigortasının kullanılmasının ülke ekonomisine katkı sağlayacağı rahatlıkla söylenebilir.
Kefalet sigortasının kapsama alanı banka teminat mektubunun kullanıldığı her alan olarak ifade edilebilir. Kefalet sigortası, teminat mektubunun işlevini karşılar niteliktedir. Kamu İhale Kanunu’na göre tüm kamu ihalelerinde teminat mektubu yerine kefalet sigortası kullanılabilir. Ancak bununla beraber kamu kurumları kefalet sigortasını kabul etmek zorundayken özel sektörün böyle zorunluluğu yoktur.
Kefalet Sigortası, Banka Teminat Mektubunun Yerini Mi Alıyor?
Teminat mektubu, alacaklıya borçlu adına bankadan verilen bir taahhüttür. Bu taahhüt; mal teslimi, iş görme ya da borç ödemesinin hangi şartlar altında ve ne kadar sürede yapılacağını garanti altına alır.
Banka teminat mektuplarının tedavülden kalktığını söylemek doğru olmaz. Ancak şu vardır ki kefalet sigortası banka kredi mektuplarına göre oldukça avantajlı bir seçenektir çünkü sigortalının banka kredi limitlerini etkilemez. Oysa banka teminat mektupları, sigortalının banka kayıtlarında gayri nakdi kredi olarak görünür. Bu da kredi limitlerinin azalmasına sebep olabilir.
Banka teminat mektubu yerine kefalet sigortası kullanılırsa sigortalı kişi veya firmanın statüsüne nakdi ya da gayri nakdi kredi işlenmez. Böylece kredi kullanımına dair limitlerde azalma olmaz. Sigortalı bankalardaki kredi limitlerini başka tecimsel işlemlerde kullanma şansını elde eder.
Kefalet Sigortası Yaptırmak İçin Gereken Evrak Ve Belgeler Nelerdir?
Kişi veya firmanın kefalet senedi alabilmesi için mali verilerinin ve statükocunun sigorta şirketince uygun bulunması gerekmektedir. Şimdiye kadar bankalardan kullandıkları kredilerin risk, limit, geri ödeme gibi kalemleri sigorta şirketindeki ilgili uzmanlar tarafından kontrol edilir. Sigorta şirketi mali durumu yeterli görmezse kefil olmaz. Sigortalı kefalet sigortası için uygun bir profile sahip ise işlemler başlatılır.
İhale tarihi, lehtar kurum bilgisi, kefalet ücreti ve vadesi, vergi beyannamesi, bilanço, mizan, ticaret sicili gazetesi, vergi levhası, ticaret raporu gibi bilgi ve belgeler sigorta şirketi tarafından sigortalıdan istenir.
Sigorta şirketi tarafından kefalet senedi düzenlendikten sonra sigortalının borcunu ifa etmemesi durumunda sigorta şirketi devreye girer. Sigortalı, sorumluluklarını yerine getirmediğinde lehtarın zarara uğramaması adına sigorta şirketi sigortalının sorumluluklarını üstlenerek kefil olduğu tutarı lehtara öder.
Kefalet Sigortasından Hangi Sektörler Yararlanabilir?
Kefalet sigortası her sektörde kullanılabilmektedir. Bununla beraber, kamu ihalelerine katılan hizmet sektöründeki bazı firmaların kefalet sigortası yaptıran belli başlı firmalar olduğu söylenebilir. Catering, temizlik, enerji, araç kiralama ve güvenlik firmaları; kamu kurum ihalelerine katılırken sıklıkla kefalet sigortasından yararlanır.
Doğrudan Kefalet ve Dolaylı Kefalet Nedir?
Sigortalıya direkt olarak sigorta şirketinin kefil olduğu kefalet sözleşmeleri doğrudan kefalet sözleşmesidir. Burada sigortacı, garantör ya da kefil olarak adlandırılır. Doğrudan kefalet; garantör, sigorta ettiren ve lehdar arasında gerçekleşir. İş sözleşmesi, doğrudan kefalet talebi ve doğrudan kefalet senedi ile kefalet sigortası süreci tamamlanır.
Sigorta şirketi, bazı hallerde sigortalıya bir bankanın ya da başka bir sigorta şirketinin/ sigortacının kefil olmasını sağlar. Bu tip durumlarda kefalet sigortası, dolaylı kefalet şeklinde ifade edilir. Sigorta şirketinin kefil olarak bir başkasını görevlendirilmesine kontrgaranti denir. Görevlendirilen sigorta şirketi ya da banka, sözleşmede kontragarantör olarak geçer. İş sözleşmesi, kontragarantör yani dolaylı kefalet talebi ve dolaylı kefalet senedi ile kefalet sigortası süreci tamamlanır.
Kefalet Sigortası Teminat Türleri Nelerdir?
On tür kefalet sigortası teminatı vardır. Bunlardan ilki, performans teminatıdır. Performans teminatı, işin sözleşmede belirtilen şartlara uygun yerine getirilmemesi riskine karşı koruma sağlar. Sigortalı projede yükümlülüğünü yerine getirmez ise sigorta şirketi işin tamamlanması için yeni bir yüklenici ile anlaşabilir.
İkinci teminat türü ihaleye katılım teminatıdır. Geçici teminat olarak da adlandırılan bu teminat, sigortalının ihale sürecindeki caymaları için kullanılır. Sigortalının ihale tamamlamadan evvel ihaleden ayrılması, ihaleyi kazanmasına karşı sözleşmeyi imzalamaktan vazgeçmesi ya da ihale kapsamında sunması gerekenleri sunmaması ya da sunamaması riskine karşı teminat sağlar.
Kefalet sigortası teminat türlerinin üçüncüsü imalat/ bakım/ onarım teminatıdır. İnşaat, makine üretimi ve mühendislik gibi hallerde iş performansı iş bitiminden sonra değerlendirilir. Bakım teminatı, bu gibi hallerde iş tesliminden belli bir süre sonra ortaya çıkacak kusurlar adına teminat oluşturur.
Dördüncü teminat türü gümrük ve mahkeme teminatıdır. Vergi daireleri, gümrük idareleri ve mahkemeler lehtar olarak yer alır. Gümrükten malın çekilebilmesi, gümrükleme işleminde oluşacak hatanın giderilebilmesi ya da dava açılabilmesi kamu alacağı doğurabilir. Bu gibi sebeplerden doğan kamu alacağının karşılanması için talep edilen teminat türü gümrük ve mahkeme teminatıdır.
Sözleşme teminatı kefalet sigortası teminat türlerinin beşincisidir. Borçlunun sözleşmeden doğan sorumluluklarını yerine getirmemesi ihtimaline karşı koruma sağlar. Altıncı tür olan ödeme teminatının, sözleşme teminatının özel bir versiyonu olduğu söylenebilir. İş sözleşmesi ile bağlı taşeron ve işçilere ödemelerinin yapılmaması durumu için geçerli olan teminat türüdür. Avans ödeme teminatı da bu iki tür teminat ile benzerlik gösterir. Avans alan tarafın sorumluluklarını yerine getirmemesine karşı koruma sağlar. Söz konusu avans ihale, proje, mal ve hizmet ticareti gibi farklı kalemlerde olabilir. Avans ödeme teminatı, kefalet sigortası teminatı türlerinin yedincisidir.
Sekizinci tür kefalet sigortası teminatı, emniyeti suistimal teminatıdır. Kefalet senedinde adı belirtilen çalışanların zimmete para geçirme, hile, dolandırıcılık gibi suçlar ile işverene zarar vermesine karşılık teminat sağlar.
Kamu ihaleleri teminatı, dokuzuncu teminat türüdür. 4734 sayılı Kamu İhaleleri Kanunu ve diğer ilgili mevzuat için kefalet senedinin gelir kaydedilmesine neden olabilecek riskler adına teminat oluşturur. Bu teminat türü; kayıtsız şartsız, kesin, asli ve sürelidir. İlk talepte ödeme kaydını içerir.
Kefalet sigortası teminat türlerinin sonuncusu, kamu alacakları teminatıdır. 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’ a istinaden sigortalının kamu alacağını ödememesi riskine karşı kayıtsız şartsız, kesin, asli ve süresiz bir teminat sağlar. Kamu alacakları teminatı, tıpkı kamu ihaleleri teminatı gibi ilk talepte ödeme kaydı içerir.
Finansal sigortalar hakkında daha fazla bilgiyi ÖzserNeo’dan alabilirsiniz.
