Tehlikeli madde; elde edilmesinden işlenmesine, kullanılmasından atılmasına kadar her durumda hem insana hem de çevreye zarar veren madde şeklinde tanımlanıyor. İlgili tanımdan hareketle tehlikeli maddenin son haline gelene kadar olan tüm süreçlerinin bireyler ve çevre açısından risk taşıdığı anlaşılıyor.
Tehlikeli maddenin taşınmasından depolanmasına, paketlenmesinden satılmasına kadar olan süreçlerde birçok kişinin görev aldığı görülüyor. Tehlikeli maddenin çevreye ve insana olan zararı göz önüne alındığında, söz konusu maddelerin dikkatli bir şekilde taşınması gerekiyor. Yanma, yakma ve patlama gibi olumsuzluklara yol açabilen tehlikeli maddenin taşınmasında görev alan bireylerin güvence altına alınması zorunlu tutuluyor.
İnsan sağlığı açısından tehlike oluşturabilen tehlikeli madde ve atıkların taşınabilmesi için yaptırılması zorunlu tutulan sigorta bulunuyor. Tehlikeli madde taşımacılığında yaşanabilen olumsuz durumlardan dolayı hem üretici hem de taşıyıcı firmanın zorunlu olarak sigorta yaptırması gerekiyor.
Adından da anlaşılacağı üzere Tehlikeli Madde Taşımacılığı Sigortası, söz konusu tehlikeli maddenin taşınması esnasında yaşanabilecek hem maddi hem de fiziki hasarı karşılıyor. Tehlikeli maddenin taşınması sırasında yaşanabilecek patlama ve yangın durumlarında ortaya çıkan fiziki ve maddi hasar sigorta şirketi tarafından ödeniyor.
Diğer sigorta türleri ile kıyaslandığında Tehlikeli Madde Taşımacılığı Sigortasının, Zorunlu Trafik Sigortası ile benzer yönleri bulunduğu görülüyor. Tehlikeli Madde Taşımacılığı Sigortası ve Zorunlu Trafik Sigortasının yaptırılması zorunlu tutuluyor. Zorunlu olarak yaptırılması gereken her iki sigorta türünün yaptırılmadığı tespit edildiğinde cezalar kaçınılmaz oluyor. Bu nedenle tehlikeli maddenin depolanması, paketlenmesi, satılması ve taşınması ile uğraşan şirketlerin Tehlikeli Madde Taşımacılığı Sigortasını mutlaka yaptırması gerekiyor.
Tehlikeli maddenin bir noktadan başka bir noktaya taşınması esnasında yaşanabilecek kazalarda sürücü kusurundan bağımsız olarak hem maddi hasar hem de fiziki hasar karşılanıyor. Daha açık ifade etmek gerekirse, tehlikeli madde taşımacılığında kullanılan aracın ilgili noktaya ulaştırmak için yolda olduğu esnada kazaya karışması durumunda sürücünün kusuru olup olmadığına bakılmıyor. Tehlikeli maddeyi taşıyan sürücünün kusuru olsa dahi, ortaya çıkan maddi zarar ve fiziki hasar sigorta şirketi tarafından karşılanıyor.
İçerik ve kapsam olarak farklılaşabilen Tehlikeli Madde Taşımacılığı Sigortasında genel olarak hem bireyde hem de çevrede meydana gelen hasarların olduğu görülüyor. Yaptırılması zorunlu olmasına rağmen Tehlikeli Madde Taşımacılığı Sigortasının yaptırılmadığının tespiti halinde ilgili maddenin taşınması, depolanması ve satılmasında görev alan birçok firma yüklü cezalarla karşı karşıya kalıyor. Bu nedenle tehlikeli maddeye yönelik tedarik zincirinde görev alan firmaların Tehlikeli Madde Taşımacılığı Sigortasını yaptırması gerekiyor.
Tehlikeli Madde Taşımacılığı Sigortası Kapsamında Neler Bulunmaktadır?
Atık ve tehlikeli maddeler yapısı itibariyle çevreye ve bireye zarar verebiliyor. Patlama ve yangın riski taşıyan tehlikeli maddelerin taşınmasında görev yapan bireylerin güvence altına alınması gerekiyor. Tehlikeli Madde Taşımacılığı Sigortası sayesinde ilgili madde ve atıkların taşınmasında görev alan kişiler yaşanabilecek risklere karşı korunuyor. Zorunlu olarak yaptırılması gereken Tehlikeli Madde Taşımacılığı Sigortasının kapsamına bakıldığında farklı teminatlar sunulduğu anlaşılıyor.
Tehlikeli Madde Taşımacılığı Sigortası kapsamında yer alan ilk teminat; tehlikeli maddenin taşınması esnasında yaşanabilecek kazadan dolayı oluşan maddi zarar olarak biliniyor. Daha net ifade etmek gerekirse, tehlikeli maddenin taşındığı aracın yolda kaza yapması durumunda ortaya çıkan maddi hasar sigorta şirketi tarafından karşılanıyor.
Tehlikeli Madde Taşımacılığı Sigortasının kapsamında yer alan bir diğer teminat ise, söz konusu kazada sürücüde meydana gelen sağlık sorunlarından doğan giderler olarak ifade ediliyor. Tehlikeli maddenin taşındığı aracın kazaya karışması durumunda sürücünün yaşadığı sağlık sorunlarından doğan masraflar söz konusu sigorta tarafından karşılanıyor. Aynı şekilde sürücünün ilgili kaza esnasında sakatlanması durumunda da ortaya çıkan fiziki hasar Tehlikeli Madde Taşımacılığı Sigortası tarafından ödeniyor.
Yanıcı, patlayıcı ve yakıcı özelliğe sahip olan tehlikeli madde ve atıktan dolayı sürücünün vefat etmesi halinde tüm masraflar Tehlikeli Madde Taşımacılığı Sigortası tarafından karşılanıyor. Daha açık ifade etmek gerekirse, tehlikeli madde taşıyan aracın sürücüsünün vefat etmesi, yaralanması ve sakatlık yaşaması halinde ilgili durumlardan doğan giderlerin karşılanması hedefleniyor.
Tehlikeli madde ve atıkların farklı olumsuz durumlara yol açabileceği göz önüne alındığında Tehlikeli Madde Taşımacılığı Sigortasının gerekliliği anlaşılıyor. Yapısı itibariyle hem çevreye hem de bireye farklı etkileri bulunan tehlikeli madde, sürücüler açısından hayati risk teşkil ediyor. Tehlikeli Madde Taşımacılığı Sigortası tarafından yukarıda belirtilen durumların teminat altına alındığı görülüyor. Aynı zamanda söz konusu durumlardan doğan masrafları karşılamasını sürücünün kusuru etkilemiyor. Kaza esnasında ortaya çıkabilen maddi ve fiziki zararın karşılanmasında kusursuzluk şartı aranmıyor.
Tehlikeli Maddenin Taşınması Esnasında Dikkat Edilecek Hususlar Nelerdir?
Tehlikeli madde taşımacılığının günden güne gelişmesinde değişen şartların etkisi bulunuyor. Yapısı gereği hem insana hem de çevreye zararı bulunan tehlikeli madde ve atıkların taşınmasına da dikkat edilmesi gerekiyor. Sigorta yaptırılması zorunlu tutulan tehlikeli madde taşımacılığı aynı zamanda devlet tarafından kontrol edilen bir alan olarak öne çıkıyor.
Yanan, yakan ve patlayan özellikte tehlikeli maddelerin düzgün bir şekilde paketlenmesi gerekiyor. Daha açık ifade etmek gerekirse, çevreye ve doğaya verdiği zararla bilinen tehlikeli maddenin akması ya da bulaşması ağır sonuçlara yol açabiliyor. Tehlikeli madde taşımacılığında ilgili maddenin taşınması için gereken sıcaklık, basınç oranı ve nem miktarına da dikkat edilmesi gerekiyor.
Tehlikeli maddeye etiket ve işaretleme yapılması da tehlikeli madde taşımacılığında önemli detaylar arasında yer alıyor. Firmaların tehlikeli maddenin etiketini hazırlarken ilgili maddenin sebep olabileceği durumlardan olası kazalarda yapılması gerekenlere kadar birçok detayı vermesi gerekiyor. Etiket ve işaretlemelerin tehlikeli maddeye yönelik bilgi verici olmaması halinde, görev alan bireyler tehlike altında kalabiliyor. Tehlikeli maddenin taşınması için yüklendiği alanda diğer tehlikeli madde paketleriyle etkileşime girmeyecek şekilde konumlandırılması önem taşıyor. Çünkü tehlikeli madde ve atıkların içerik olarak uyumlu olmamalarına rağmen yakın konumlandırılması durumunda patlama ve yangın gibi olaylara sebep olduğu biliniyor.
Aynı zamanda paketinde sızıntı ya da bulaşma tespit edilen tehlikeli maddenin araca alınmaması da olası risklere karşı dikkat edilecek hususlar arasında yer alıyor. Tehlikeli madde paketlerinde sızıntı ve/veya dökülme tespit edilmesine rağmen araca yüklenmesi durumunda, taşınması esnasında birçok kazaya sebep olabiliyor.
Tehlikeli maddenin taşınmasını sağlayan kişiye tehlikeli maddeye yönelik belgelerin teslim edilmesi gerekiyor. Paketlenmiş tehlikeli madde ve atıkların paketleri taşıyacak birey tarafından ICAO-TI ile uyumluluğuna bakılması da dikkat edilecek hususlar arasında yer alıyor. Tehlikeli madde ve atıkların taşınmadan önce Tehlikeli Mallar Nakliye Belgesi ile garanti altına alınması dikkat edilecek bir başka husus olarak biliniyor.
Daha açık ifade etmek gerekirse, tehlikeli madde ve atıkların sevk edilmesinde görev alan kişilerin, taşıma aşamasına geçmeden önce Tehlikeli Mallar Nakliye Belgesini istenen ölçülere uygun olarak hazırlaması gerekiyor. Çünkü ilgili kıstaslara uygun olarak hazırlanan Tehlikeli Mallar Nakliye Belgesi, tehlikeli maddenin taşınması esnasında bir sorun ile karşılaşılmayacağına yönelik garanti niteliği taşıyor. Kurallara uygun bir şekilde hazırlanan ve taşıta yüklenen tehlikeli maddelere yönelik zorunlu olarak yaptırılması gereken sigorta bulunuyor. Tehlikeli Madde Taşımacılığı Sigortası sayesinde taşımayı gerçekleştiren sürücünün garanti altına alınması sağlanıyor.
